آزمایش قند خون ناشتا FBS (Fasting Blood Sugar)

 1 -  این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

• Fasting blood glucose (FBG)
• Fasting plasma glucose (FPG)
• Fasting blood sugar (FBS)

 2 -  هدف از انجام تست چیست؟

این آزمایش به منظور غربالگری و تشخیص دیابت و پیش دیابت و پایش (monitoring) افراد دیابتی  و یا افراد هایپوگلیسمیک انجام می شود.

گلوکز منبع اصلی انرژی برای سلولهای بدن است . میوه ها، سبزیجات، نان و دیگر منابع غذایی ِ کربوهیدرات ها حین فرآیند هضم غذا در بدن به گلوکز (و سایر مواد مغذی) تجزیه شده  سپس توسط روده کوچک جذب شده و در بدن گردش می کنند. استفاده از گلوکز برای تولید انرژی به انسولین بستگی دارد . انسولین هورمونی است که توسط پانکراس تولید می شود و انتقال گلوکز به سلولهای بدن را تسهیل می کند . این هورمون همچنین ، به کبد برای ذخیره انرژی اضافی به عنوان گلیکوژن برای ذخیره کوتاه مدت و یا به عنوان تری گلیسیرید در سلولهای چربی کمک می کند .

 3 -  این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

آزمایش اوریک اسید خون Uric Acid

 1 -  این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

اورات، Uric acid, UA, Urate

 2 -  هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش، تشخیص مقادیر بالای اسید اوریک در خون که می تواند نشانه ای از بیماری نقرس باشد، یا پایش میزان اسید اوریک در بیماران تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی است.

همچنین برای تشخیص میزان بالای اسید اوریک در ادرار به منظور تشخیص علت سنگ کلیه و پایش بیماران مبتلا به نقرس که در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه از جنس اوریک اسید هستند

 3 -  این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

آزمایش چربی مفید خون HDL (high-density lipoprotein)

 1 -  این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

HDL-C

 2 - هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش، ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و همچنین پایش اثربخشی درمان است.

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یکی از انواع لیپوپروتئین هایی است که کلسترول را در خون حمل می کنند. HDL بیشتر از پروتئین تشکیل شده و مقدار کمی هم کلسترول دارد. این ماده برای بدن مفید محسوب می شود زیرا کلسترول اضافی را از بافت ها برداشت کرده و آن را جهت حذف به کبد منتقل می کند. سپس کبد کلسترول را به خارج از بدن انتقال می دهد. HDL  اغلب به عنوان “کلسترول خوب” یا “چربی خوب” نامیده می شود .

 3 -  این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

آزمایش چربی بد خون یا LDL : Low-density lipoprotein

 

1 -  این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

LDL-C

2 - هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش، بررسی مقادیر ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و همچنین پایش اثربخشی درمان است.

لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) یکی از انواع لیپوپروتئین هایی است که کلسترول را در خون حمل می کنند. LDL حدود 60 الی 70 درصد کلسترول تام خون را تشکیل می دهد.LDL بیشتر از کلسترول تشکیل شده و مقدار کمی هم پروتئین دارد. این ماده برای بدن مضر محسوب می شود زیرا کلسترول را از کبد به عروق منتقل می کند. LDL اغلب به عنوان “کلسترول بد” یا “چربی بد” نامیده می شود زیرا افزایش مقادیر آن با خطر ابتلا به آترواسکلروز، بیماری های عروق کرونر قلب و سکته قلبی ارتباط دارد.

3 -  این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

• غربالگری: به عنوان بخشی از آزمایش پانل چربی (lipid profile) در چکاپ پزشکی
• پایش: برای افراد دارای عوامل خطر بیماری های قلبی-عروقی و یا بیمارانی که بعلت چربی خون بالا تحت درمان هستند

 

4 - تست‌های آزمایشگاهی مکمل این آزمایش کدامند؟

آزمایش ESR (Erythrocyte Sedimentation Rate)

 

(Erythrocyte Sedimentation Rate)

1 -  این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

ESR , Sedimentation Rate

2 -   هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش عبارتست از:

• تشخیص التهاب ناشی از عفونت، تومور یا بیماری های خود ایمنی
• تشخیص و پایش درمان روماتیسم مفصلی و واسکولیت از جمله آرتریت گیجگاهی یا ( temporal arteritis  التهاب عروق سر و صورت بخصوص ناحیه گیجگاه )

التهاب بخشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن است. التهاب می تواند حاد باشد و به سرعت پس از یک تروما/جراحت/عفونت ایجاد شود، یا ممکن است مزمن باشد مثلا بعلت بیماری های خود ایمنی یا سرطان. آزمایش ESR یک تست تشخیصی نیست؛ بلکه یک آزمایش غیر اختصاصی است که ممکن است در بسیاری از شرایط افزایش یابد. این آزمایش اطلاعات کلی در مورد وجود یا عدم وجود یک بیماری التهابی ارائه می دهد

3 -   این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

جدول حالت های مختلف افزایش بیلی روبین

 

انواع هایپربیلی روبینمی	علل
افزایش بیلی روبین غیر کونژوگه (Indirect)	افزایش تولید از Heme :       همولیز       نقص تولید گلبول های قرمز       افزایش تولید و تجزیه (Turnover) گلبول های قرمز
	کاهش انتقال بیلی روبین غیر کونژوگه از پلاسما به سلول های کبدی:        نارسایی احتقانی قلب       شانت پورتوکاوال
	کاهش جذب بیلی روبین غیر کنژوگه از سلول های کبدی:        مهار رقابتی: 1- داروها 2- سایر موارد       سندروم گیلبرت       سپسیس       ناشتایی طولانی
	کاهش ذخیره بیلی روبین غیر کونژوگه در سیتوزول ( کاهش پروتئین های Y و Z )        مهار رقابتی        تب
	کاهش کونژوگه شدن:       زردی نوزادی (فیزیولوژیک    مهار رقابتی (داروها )        موارد ارثی (سندروم کریگلر – نجار) : 1- نوع I عدم وجود آنزیم bilirubin-UGT) 2- نوع II کمبود نسبی آنزیم bilirubin-UGT)       اختلال عملکرد کبد       سندروم گیلبرت
افزایش بیلی روبین کونژوگه (کلستاز ) (Direct)	کاهش ترشح بیلی روبین کونژوگه به مجاری صفراوی: بیماری های کبدی: 1- هپاتیت 2- کلستاز        سندروم دوبین – جانسون        سندروم روتور       داروها (استرادیول )
	کاهش خروج بیلی روبین: ·       انسداد خارج کبدی: 1- سنگ صفرا، سنگ کلیه 2- سارکوما 3- آترزی (انسداد مجاری) 4- تنگ (باریک) شدن مجاری ·       کلانژیت (التهاب مجرای صفرا) اسکلروز دهنده ·       انسداد داخل کبدی 1- داروها 2- گرانولوما 3- سیروز اولیه صفراوی 4- تومورها 5- کاهش تعداد مجاری صفراوی

آزمایش بیلی روبین یا زردی Bilirubin

1 -  این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

Bilirubin Total, Total Bilirubin, Neonatal Bilirubin, Direct Bilirubin, ConjugatedBilirubin, Indirect Bilirubin, Unconjugated Bilirubin, آزمایش زردی یا یرقان

 2 -  هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش ، غربالگری و پایش اختلالات کبدی، کم خونی همولیتیک و یرقان (زردی) نوزادی است.

بیلی روبین یک رنگدانه نارنجی-زرد است . این ماده در حقیقت یک محصول زائد است که عمدتا با تجزیه طبیعی هِم (heme) تولید می شود . Hemeیک جزء از هموگلوبین است که در گلبولهای قرمز وجود دارد . بیلی روبین در نهایت توسط کبد متابولیزه شده تا از بدن خارج گردد. آزمایش بیلی روبین ، میزان بیلی روبین موجود در خون را به منظور ارزیابی عملکرد کبد یا کمک به تشخیص کم خونی ناشی از تخریب RBC  (کم خونی همولیتیک) اندازه گیری می کند.

گلبولهای قرمز به طور معمول پس از حدود 120 روز در گردش خون تخریب می شوند. با تجزیه شدن و بازیافت مجدد گلبول های قرمز خون (پس از 120 روز) توسط کبد، بیلی روبین تولید می شود.

دو نوع بیلی روبین وجود دارد : بیلی روبین غیر کونژوگه (غیر مستقیم یا  Indirect ) و بیلی روبین کونژوگه ( مستقیم یا  Direct )

بیلی روبین غیر کونژوگه زمانی که heme از هموگلوبین آزاد می شود، تشکیل می گردد. سپس این بیلی روبین توسط پروتئین ها به کبد منتقل می شود. در کبد ، مولکول های قند به بیلی روبین غیر کونژوگه متصل می شوند (کونژوگه شدن) تا بیلی روبین کونژوگه تشکیل گردد.

سپس بیلی روبین کونژوگه وارد صفرا شده و از کبد به روده کوچک منتقل می شود ، جایی که توسط باکتری ها تجزیه می شود و سرانجام در مدفوع حذف می شود.  بنابراین ، محصولات تجزیه بیلی روبین سبب رنگ قهوه ای مدفوع می شوند . به طور طبیعی ، میزان بیلی روبین کونژوگه در خون بسیار پایین است .

3 - این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

آزمایش آلبومین خون Albumin

 - 1 این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

Albumin, Alb

 - 2 هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش، غربالگری و کمک به تشخیص اختلالات کبدی یا بیماری های کلیوی، یا گاهی اوقات برای ارزیابی وضعیت تغذیه به ویژه در بیماران بستری است.

آلبومین پروتئینی است که توسط کبد ساخته می شود. آلبومین حدود 60٪ازکلپروتئین موجوددرخون راتشکیل می دهد و نقش های زیادی را ایفا می کند. این آزمایش میزان آلبومین خون را اندازه گیری می کند.

آلبومین از نشت مایعات از رگ های خونی جلوگیری می کند، بافت ها را تغذیه می کند و هورمون ها، ویتامین ها، داروها و موادی مانند کلسیم را در بدن انتقال می دهد

 - 3  این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

آزمایش تری گلیسیرید خون TG (Triglyceride)

 

1 - این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

TG، Triglycerides

2 -  هدف از انجام تست چیست؟

هدف از انجام این آزمایش، ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و همچنین پایش اثربخشی درمان و بررسی چربی خون است.

3 -  این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

• غربالگری : به عنوان بخشی از آزمایش پانل چربی (lipid profile) در طی معاینه چکاپ پزشکی حداقل هر چهار تا شش سال یکبار برای بزرگسالان و برای کودکان، حداقل یکبار بین 9 تا 11 سال و دوباره بین 17 تا 21 سال توصیه می شود.

• پایش: برای افراد دارای عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی و یا بیمارانی که بعلت چربی خون بالا تحت درمان هستند

4 -  تست‌های آزمایشگاهی مکمل این آزمایش کدامند؟

شرایطی که بیمار قبل از هر آزمایش باید رعایت کند

شرایط بیمار	آزمایش
12 تا 14 ساعت ناشتایی	قند ناشتا (FBS)
12  تا 14 ساعت ناشتایی، شب قبل غذای سبک میل کرده باشند	تری گیسیرید (TG)
48  ساعت از رژیم غنی از گوشت اجتناب شود	اوره (Urea)
5  تا 8 ساعت ناشتایی	آنزیم های کبدی (GGT, Amylase, Aldolase, Alp, Gpt, Got)
ترجیحاً ناشتا و در غیر اینصورت 14 ساعت عدم مصرف غذای سنگین و چرب	آهن و کلسیم (Fe, Ca)
12  ساعت ناشتایی، رعایت یک رژیم پر کربوهیدرات برای 3 روز قبل از آزمایش	تست تحمل گلوکز (GTT)
8  ساعت ناشتایی، 24 ساعت در معرض دود سیگار قرار نگیرند	آمونیاک (Ammonia)
12 ساعت ناشتایی	آزمایش دی گزیلوز (D-xlysose test)
ترجیحاً نمونه اول صبح	آزمایش ادرار (Urine)
8 ساعت ناشتایی، داشتن آرامش روحی و عدم تحرک قبل از آزمایش، همچنین نمونه برداری حداقل 3 ساعت بعد از بیدار شدن انجام شود	پرولاکتین (Prolactin)
12 ساعت ناشتایی	هورمون رشد (GH)
10 تا 12 ساعت ناشتایی همراه با محدود شدن فعالیت های بدنی	ACTH و ADH
10 تا 12 ساعت ناشتایی	کورتیزول (Cortisol)
10 ساعت ناشتایی	کلسیتونین (Calsitonine)
10ساعت ناشتایی	آنژیوتانسین کانورتینگ آنزیم (ACE)
8 ساعت ناشتایی، قطع مصرف سیگار و قرص های ضد بارداری	Alpha-1-Antitrypsin
قبل از آزمایش آزمون رادیواکتیو انجام نشده باشد	Anti DNA
2  تا 3 روز قبل از آزمایش، رژیم غذایی فاقد سبزیجات خام گوشت قرمز، ویتامین ث، قطره آهن و قرص آهن رعایت شود	خون در مدفوع (OB)
حداقل 3 روز و حداکثر 5 روز با انزال قبلی فاصله داشته باشد	مایع منی (Semen)، آزمایش پس از نزدیکی (PCT)
در هفته 14 تا 22 بارداری امکان پذیر است و نیاز به ناشتایی ندارد	آزمایش بررسی سلامت جنین (Triple test)
نوزاد 3 تا 60 روزه که قبل از آزمایش تغذیه داشته باشد و تزریق یا تعویض خون نکرده باشد	آزمایش بررسی سلامت نوزاد (NST)