ضوابط و مقررات نسخ پاراکلینیک

نزدیک به نیم میلیارد دوز از مواد حاجب حاوی گادولینیوم (GBCAs) در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته‎اند . این مواد به طور گسترده دارای پروفایل ایمنی مثبت در نظر گرفته شدند . با این حال از سال 2006  نگرانی‏‌‎هایی در ارتباط با فیبروز سیستمیک کلیوی و شواهدی مبنی بر رسوب گادولینیوم ایجاد شده است که موجب ارزیابی بیشتر میزان ریسک و سودمندی این ماده شده است. این مقاله توسط دو متخصص رادیولوژی با سابقه فعالیت‎های نوروسرجری (neurosurgery) و ایمنی MRI به چاپ رسیده است.

ایمنی اسکن ام آر آی با ماده حاجب گادولینیوم

سوالات زیادی در مورد ایمنی استفاده از GBCAs در زنان باردار مطرح شده است. در سال 2018 دفترچه راهنمای مواد حاجب کالج امریکایی رادیولوژی اظهار داشت که به دلیل ناشناخته بودن اثرات GBCAs بر روی جنین، این مواد باید با احتیاط به زنان باردار یا زنانی که احتمال بارداری دارند، تجویز شوند. مواد حاجب حاوی گادولینیوم تنها در مواردی به زنان باردار توصیه می‎شوند که سودمندی آن حیاتی و بسیار بیشتر از خطرات ناشناخته برای جنین باشد

با توجه به این مساله ، Ray  و همکارانش در سال 2016 ، علی‌رغم برخی سوالات در مورد روش علمی کارشان  ، به این نتیجه دست یافتند که گادولینیوم در هر زمانی در طول دوران بارداری با افزایش ریسک طیف وسیعی از بیماری‎های روماتولوژی ، بیماری‌های پوستی و التهابات در ارتباط بوده است و در مواردی منجر به مرده به دنیا آمدن نوزاد یا مرگ وی شده است.

اگرچه این نتایج در تعداد کمی از زنان باردار مشاهده شد اما ریسک مرده به دنیا آمدن نوزاد در گروه زنانی که GBCAs دریافت کرده بودند نسبت به زنانی که ام آر آی بدون ماده حاجب انجام داده بودند ، به طور واضحی بالاتر بود . بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که از تجویز GBCAs  در بارداری اجتناب شود . توافق بر عدم تجویز GBCAs  در بارداری این پیش فرض را ایجاد می‌نماید که غربالگری مؤثر در بارداری به طور معمول در کنار اسکن‌های  ام آر آی  به کار گرفته شوند .

گادولینیوم و تاثیر آن بر جنین

در این موضوع، مقاله Bird و همکارانش نشان داد که از هر 860 زن باردار تنها یک نفر مجبور به استفاده از مواد حاجب حاوی گادولینیوم می‌شود .  معمولا بیماران در مراحل اولیه بارداری تحت اسکن ام آر آی با  GBCAs قرار می‌گرفتند که این نشان می‌داد که اکثر آن‌ها از حاملگی خود بی‌خبر بودند.

 Birad و همکارانش اظهار داشتند  بسیاری از مواجهه‌های GBCA در اوایل بارداری قبل از شناسایی بارداری رخ داده است و آن‌ها را به این نتیجه رسانده که تکنیک‌های غربالگری فعلی در اوایل بارداری محدود است . اما ایرادی که این مطالعه دارد این است که Bird و همکارانش روش‌های اثربخش غربالگری بارداری را ارائه نکرده‎اند. 

اگرچه غربالگری بارداری اکیدا توصیه می‌شود اما جزئیات خاص در تکنیک‌های بهینه غربالگری به‌سختی به دست می‌آیند . به طور معمول در مورد بارداری از بیماران سوال شفاهی می‌شود و یا توسط پرسشنامه از آن‌ها سوال می‌شود . در صورتیکه بیمار اعلام کند که ممکن است باردار باشد یا از بارداری خود مطمئن نیست هم باز امکان خطا در نتایج آزمون بارداری وجود دارد زیرا تمام آزمایشات بارداری معمولا تا هفته دوم منفی هستند . درنتیجه در مطالعه Bird و همکارانش بیشترین نرخ مواجهه با  GBCAs در هفته اول و دوم بارداری بود.

بنابراین تنها راه ریشه‌کن کردن تزریق GBCA در بیمارانی که نمی‌دانند باردار هستند ، امتناع از تجویز GBCA در صورت وجود هرگونه احتمال بارداری است . البته لازم است توجه شما را به این نکته جلب کنیم که قبل از کاشته شدن تخمک در رحم ، آن در معرض مواجهه مستقیم با گردش خون قرار نمی‌گیرد بنابراین ممکن است از اثرات GBCAs در حوضچه خونی محافظت شود . دانستن این موضوع تا حدودی خیال ما را راحت می‌کند که در دوره‌ای که بالاترین ریسک مواجهه با GBCAs وجود دارد ، گادولینیوم در جنین تجمع نمی‌یابد .

بارداری و منع استفاده از ماده حاجب گادولینیوم در ام آر آی

به طور کلی ، زنان غیر باردار در مطالعه توسط Bird و همکاران 12 برابر بیشتر از زنان باردار احتمال دریافت GBCA را داشتند . هنگامی که بارداری مشخص شد ، متخصصین MRI غالباً از تجویز GBCAs خودداری می‌کنند . در یک کلام ، عدم اطمینان زیادی پیرامون این موضوع وجود دارد . اما مطالعه Bird و همکارانش این هشدار را اعلان کرد که باید نسبت به شناسایی حاملگی‌های اولیه در اسکن او آر آی با GBCAs آگاه باشیم.

با این حال ، تصمیم‌گیری برای اجرای اصلاحات در روش‌های غربالگری بارداری ، که ممکن است باعث ایجاد مشکلات عمیق در توانمندی بیمار شود ، نابهنگام به نظر می‌رسند . عدم انجام ام آر آی با ماده کنتراست به دلیل نگرانی از بارداری در مراحل اولیه  به خصوص زمانیکه ما از هیچ اثر قطعی آگاه نیستیم ، به نظر راهکار درستی نیست .  مطالعه Bird و همکاران به مواردی اشاره کرده‌اند که نیاز به درک بهتری از الگوهای عملی فعلی را آشکار می‌سازد .

برگرفته از سایت :  www.vitrinmed.com