ضوابط و مقررات نسخ پاراکلینیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا تنبلی تخمدان، به صورت رایج با عادت ماهانه نامنظم یا عدم وقوع قاعدگی همراه است. در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک سطح هورمون‌های جنسی مردانه بالاتر است که این موضوع باعث اختلال در چرخه قاعدگی می‌شود و بارداری را با مشکل رو به رو می‌کند.

در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک، تخمدان‌ها بزرگ‌تر می‌شوند و داخل آن‌ها با کیست‌های تخمدانی متعدد کوچک پر می‌شود. در حقیقت تنبلی تخمدان بر اثر اختلال در ترشح هورمون‌های زنانه و متابولیسم بدن ایجاد می‌شود. هنوز علت این بیماری مشخص نشده است اما ژنتیک و سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری مهم به نظر می‌رسد.

عوارض شایع سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

حدود 50 درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. شایع‌ترین علائم تنبلی تخمدان شامل: آکنه، رشد موهای زائد و طاسی (همانند آنچه در مردان اتفاق می‌افتد) است. در زنان مبتلا به PCOS خطر ابتلا به بعضی بیماری‌ها مانند دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی و سرطان رحم بالاتر است. این بیماری‌ها به ویژه در زنانی که علائم آن‌ها کنترل نشده باشد، شدت بیشتری می‌یابند.

بسیاری از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک با کنترل رژیم غذایی و شیوه زندگی خود می‌توانند علائم خود را مدیریت کرده و خطرهای ناشی از این سندرم را کاهش دهند

سندرم تخمدان پلی کیستیک و تاثیر آن بر روی بارداری

کیست‌های تخمدانی متعدد در سندرم تخمدان پلی کیستیک، چرخه عادت ماهانه را دچار اختلال می‌کنند و در نتیجه شرایط باردار شدن را سخت می‌نمایند. بین 70 تا 80 درصد از زنان مبتلا به PCOS دچار مشکلات باروری هستند. تنبلی تخمدان همچنین خطر عوارض بارداری را نیز افزایش می‌دهد.

در زنان دارای PCOS، احتمال زایمان نوزاد نارس دو برابر زنان بدون این بیماری است. همچنین در زنان دارای تنبلی تخمدان خطر سقط جنین، فشارخون بالا و دیابت حاملگی بیشتر است.

با این حال، زنان مبتلا به PCOS با استفاده از روش‌های درمانی باروری که باعث بهبود تخمک‌گذاری می‌شوند، باردار می‌شوند. کاهش وزن و کاهش قند خون می‌تواند شانس بارداری سالم را بهبود دهد.

درمان تخمدان پلی کیستیک با رژیم غذایی

درمان PCOS معمولاً با تغییر در سبک زندگی مانند کاهش وزن، رژیم و ورزش شروع می‌شود. کاهش وزن در حد 5 تا 10 درصد وزن به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود علائم PCOS کمک می‌کند. کاهش وزن می‌تواند سطح کلسترول را بهبود بخشد و موجب کاهش انسولین و کاهش بیماری‌های قلبی و خطرات دیابت شود.

به طور کلی رژیم غذایی که به کاهش وزن کمک کند، می‌تواند شرایط بیمار را بهبود دهد. با این حال، برخی از رژیم‌های غذایی ممکن است مزیت‌هایی نسبت به سایرین داشته باشد.

مطالعاتی که بر روی رژیم‌های غذایی متناسب با PCOS انجام شد نشان داد که رژیم‌هایی با کربوهیدرات پایین برای کاهش وزن و پایین آوردن سطح انسولین از سایر رژیم‌ها مناسب‌تر هستند. از طرفی نتایج چندین مطالعه نشان دادند که 30 دقیقه ورزش به مدت حداقل سه روز در هفته می‌تواند به زنان مبتلا به PCOS در روند کاهش وزن کمک بزرگی کند. کاهش وزن با ورزش علاوه بر بهبود سطح انسولین، موجب افزایش روند تخمک‌گذاری نیز می‌شود.

رژیم غذایی در کنار ورزش به کاهش وزن بیشتر کمک می‌کند و ریسک ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. شواهدی وجود دارد که ادعا می‌کند طب سوزنی می‌تواند در بهبود علائم PCOS به بیمار کمک کند، اما برای نتیجه‌گیری نهایی به بررسی‌های بیشتری نیاز است.

رژیم غذایی چگونه سندرم تخمدان پلی کیستیک را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

در اغلب زنان مبتلا به PCOS سطح انسولین بالاتر از حد طبیعی است. انسولین هورمونی است که در پانکراس ساخته می‌شود. این هورمون به سلول‌های بدن کمک می‌کند تا قند (گلوکز) را به انرژی تبدیل کنند. اگر انسولین به مقدار کافی تولید نشود، میزان قند خون افزایش می‌یابد. همچنین ممکن است موقعیتی ایجاد شود که مقاومت به انسولین اتفاق بیفتد. مقاومت به انسولین به این معناست که بدن قادر به استفاده موثر از انسولین تولید شده نیست.

در صورت مقاومت به انسولین، بدن برای تعادل سطح قند خون، انسولین بیشتری تولید می‌کند. مقادیر بالای انسولین می‌تواند باعث ترشح آندروژن‌های بیشتری مانند تستوسترون از تخمدان‌ها شود.

مقاومت انسولین ممکن است در اثر BMI (شاخص توده بدنی) بالاتر از حد طبیعی ایجاد شود. مقاومت به انسولین می‌تواند موجب جلوگیری از کاهش وزن شود. غذاهای حاوی کربوهیدرات، از جمله نشاسته‌ها و غذاهای قندی، می‌توانند باعث ایجاد مقاومت به انسولین شوند و در نتیجه کاهش وزن و کنترل آن را تحت تاثیر قرار دهند.

مواد غذایی متناسب با کنترل سندرم تخمدان پلی کیستیک:

*  سبزی‌های دارای فیبر مانند کلم بروکلی
*  مواد غذایی حاوی پروتئین بدون چربی مانند ماهی
*  ادویه‌ها و غذاهای ضدالتهاب مانند زردچوبه و گوجه فرنگی

غذاهایی که فیبر زیادی دارند می‌توانند به کنترل مقاومت به انسولین کمک کنند. این مساله با کاهش سرعت هضم و کاهش قند خون اتفاق می‌افتد.

لیست غذاهایی که منبع سرشاری از فیبر هستند شامل:

* بادام‌ها
* کدو تنبل
* انواع توت‌ها
* لوبیا و عدس
* فلفل سبز و قرمز
* سیب زمینی‌های شیرین
* سبزی‌ها، از جمله کاهو برگ قرمز
* سبزی‌ها مانند کلم بروکلی و گل کلم

منبع پروتئین‌های بدون چربی مانند مرغ و ماهی فیبر لازم را تامین نمی‌کنند اما برای رژیم‌های غذایی سالم برای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان گزینه مناسبی هستند.

غذاهایی که به کاهش التهاب کمک می‌کنند نیز ممکن است مفید باشند. آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

*  اسفناج
*  گوجه فرنگی
*  روغن زیتون
*  بادام و گردو
*  میوه‌ها، مانند زغال اخته و توت فرنگی
*  ماهی‌های چرب سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند سالمون و ساردین

زنان دارای تخمدان پلی کیستیک باید از چه غذاهایی پرهیز کنند؟

* میان وعده‌ها و نوشیدنی‌های شیرین
* غذاهای التهاب زا مانند گوشت‌های قرمز و گوشت‌های فرآوری شده
* غذاهای سرشار از کربوهیدرات تصفیه شده مانند نان سفید و کلوچه

کربوهیدرات‌های تصفیه شده موجب التهاب می‌شوند و مقاومت به انسولین را تشدید می‌کنند. غذاهایی کربوهیدراتی زیر نباید در لیست مصرف زنان PCOS قرار گیرد:

*  دسرهای شیرین
*  مافن، دونات و انواع شیرینی‌ها
*  نان سفید و هرچه با آرد سفید پخته شود

از تمامی فراورده‌های قندی که در برچسب مواد غذایی آن، ساکاروز، فروکتوز بالا و دکستروز دارند باید اجتناب شود.

درمان‌ های رایج تخمدان پلی کیستیک

قرص‌های ضد بارداری و سایر داروها می‌توانند به تنظیم چرخه قاعدگی و درمان علائم PCOS مانند رشد موهای زائد و آکنه کمک کنند.

قرص‌های ضد بارداری

مصرف روزانه استروژن و پروژسترون می‌تواند تعادل هورمون‌ها را به حالت طبیعی برگرداند، تخمک‌گذاری را تنظیم کند، علائمی مانند رشد موهای زائد را کاهش دهد و از سرطان آندومتر جلوگیری کند. این هورمون‌ها در قالب قرص‌های ضدبارداری، پچ‌ها و یا حلقه‌های واژینال قابل دسترسی هستند.

متفورمین یا گلوکوفاژ

دارویی است که برای درمان دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار می‌گیرد و با بهبود سطح انسولین، تخمدان پلی کیستیک را درمان می‌کند. مطالعات نشان دادند که مصرف متفورمین به همراه رژیم غذایی و ورزش باعث کاهش وزن، کاهش قند خون و ایجاد سیکل قاعدگی طبیعی می‌شود که این امر از رژیم و ورزش به طور به تنهایی، تاثیر بیشتری دارد.

کلومیفن یا کلومید

داروی باروری است که به بارداری زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک کمک می‌کند.

داروهای رفع موی زائد

روش‌های درمانی کمی برای کمک به درمان رشد موهای زائد وجود دارد. کرم افلورنیتین (Eflornithine) یا وانیکا (Vaniqa) دارویی است که رشد موها را کم می‌کند و بدون نسخه به فروش می‌رسد. لیزر موهای زائد و الکترولیز هم می‌تواند به خلاصی از شر موهای زائد کمک کنند.

جراحی تخمدان پلی کیستیک

در صورت عدم دریافت پاسخ از سایر روش‌های درمانی، جراحی می‌تواند گزینه‌ای برای بهبود باروری باشد. ایجاد سوراخ بر روی تخمدان عملیاتی است که در آن با کمک لیزر یا سوزن‌های حرارتی بسیار نازک، سوراخ‌های بسیار کوچکی در تخمدان ایجاد می‌کنند تا تخمک‌گذاری به صورت طبیعی (نرمال) انجام شود. همچنین می‌توان از لاپاراسکوپی نیز برای جراحی تخمدان پلی کیستیک استفاده کرد.

زنان مبتلا به تنبلی تخمدان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند؟

*  عدم وقوع چرخه قاعدگی و عدم بارداری
 * بروز علائم تنبلی تخمدان مانند رشد موهای زائد بر روی صورت و بدن
*  عدم بارداری در صورت عدم جلوگیری و تلاش به باروری به مدت 12 ماه
 * بروز علائم دیابت مانند تشنگی یا گرسنگی شدید، تاری دید یا کاهش وزن غیرطبیعی

 اگر بیمار دارای تخمدان پلی کیستیک باشد باید به صورت مداوم توسط پزشک معالج خود پیگیری شود زیرا برای بررسی دیابت، فشارخون بالا و سایر عوارض احتمالی به آزمایش‌های دوره‌ای منظم نیاز است.

برگرفته از سایت :  www.vitrinmed.com