ضوابط و مقررات نسخ پاراکلینیک

در تصویربرداری ام آر آی ، امواج مغناطیسی موجب ایجاد تصاویر بسیار با کیفیت از اندام‌ها و بافت‌های بدن می‌شوند. ام ار آی بهترین روش برای تصویربرداری از بافت‌های نرم بدن است. به همین دلیل در تشخیص بسیاری از امراض مغز، نخاع، چشم، گوش و سایر اعضای موجود در ناحیه سر و گردن کاربرد دارد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی Functional Magnetic Resonance Imaging (fMRI) یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که تغییرات کوچک جریان خون را که در اثر فعالیت‌های مغزی اتفاق می‌افتد، اندازه‌گیری می‌کند. در این نوع تصویربرداری، فعالیت‌های عملکردی مغز با در نظر گرفتن الگوی جریان خون در مناطق مختلف تشخیص داده می‌شوند. به عبارت دیگر ام ار آی مغزی، تغییرات کوچک جریان خون در فعالیت‌های مغز را می‌سنجد.

در نقاطی که اعصاب مغز فعال هستند، جریان خون افزایش پیدا می‎کند. در حقیقت fMRI  نقشه‌ای از فعالیت اعصاب در مغز را به تصویر می‌کشد. این تکنیک به محققان اجازه می‌دهد مغز و نخاع را بدون نیاز به انجام عملیات تهاجمی یا تزریق دارو، مورد ارزیابی قرار دهند. در واقع fMRI به جای آن‌که نشان دهد بافت‌ها چگونه به نظر می‌رسند، نشان می‌دهد بافت‌ها چه فعالیت‌هایی دارند.

ام آر آی مغزی یا ام آر ای سر و گردن در چه مواردی کاربرد دارد؟

با استفاده از تصویربرداری ام آر آی از ناحیه سر و گردن، تصاویر کاملا تفکیک شده‌ای از بخش‌های مختلف مغز ایجاد می‌شود که می‌توان به وسیله آن‌ها وضعیت بیماران مبتلا به سردردهای حاد و مزمن، سرگیجه‌ها، ضعف و دوبینی‌های دائم را ارزیابی کرد.

با استفاده از این روش تصویربرداری می‌توان نقشه مغزی بیمار را ایجاد کرد. مجموعه فعالیت‌های حیاتی بخش‌های مختلف مغز مانند قسمت‌های مربوط به تفکر، سخنوری، حرکت و حس لامسه را نقشه مغزی می‌نامند. ام ار ای مغز در طراحی درمان‌های رادیوتراپی و هدایت عملیات جراحی نقش به سزایی دارد.

ام آر آی سر و گردن علاوه بر ارزیابی مغز، برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با نخاع، چشم و گوش نیز استفاده می‌شود. با ام ار ای مغزی می‌توان بیماری‌های زیر را تشخیص داد:

*  هیدروسفالی
*  عفونت‌های مغزی
*  ناهنجاری‌های تکاملی
*  انواع سکته‌های مغزی
*  اختلالات غده هیپوفیز
*  بررسی علل صرع و تشنج
*  اختلالات بینایی و شنوایی
*  صدمات و تومورهای نخاع
*  تشخیص رشد و عملکرد تومورهای مغز
*  برخی بیماری‌های مزمن مغزی نظیر صرع
*  خونریزی مغزی در بیماران دچار ضربه مغزی
*  بیماری‌های دژنراتیو (تخریب‌کننده) مغز نظیر آلزایمر
*  پارگی و جا به جایی دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات
*  ناهنجاری‌های عروقی نظیر آنوریسم‌های مغزی، انسداد یا ترومبوز عروق

قبل از انجام ام آر آی مغز به چه آمادگی هایی نیاز است؟

برای انجام ام آر آی، بیمار به آمادگی خاصی نیاز ندارد. از بیمار خواسته می‌شود روپوش مخصوص تصویربرداری (گان) را بپوشد و تمام وسایل فلزی همراه خود را خارج از اتاق تصویربرداری قرار دهد. بیمار نباید هیچ‌گونه وسیله فلزی در هنگام انجام آزمون ام آر ای همراه خود داشته باشد، زیرا در MRI از میدان مغناطیسی بسیار قوی برای تصویربرداری استفاده می‌شود.

گاهی اوقات ایمپلنت‌های فلزی در بدن بیمار وجود دارد که برای انجام تصویربرداری، محدودیت‌هایی ایجاد می‌کنند. به طور کلی در بیمارانی که دارای ایمپلنت‌های فلزی حلزون گوش، کلیپس‌های فلزی، کویل‌های مغزی و پیس میکر ( ضربان ساز قلب ) هستند، نباید ام آر آی انجام شود.

برای انجام ام ار آی مغزی معمولا از ماده حاجب گادولینیوم استفاده می‌شود. گادولینیوم از طریق تزریق وریدی وارد جریان خون می‌شود. در صورتی که بیمار هرگونه حساسیت به مواد حاجب دارد، باید حتما پزشک یا تکنولوژیست دستگاه را از این موضوع مطلع کند. در صورتی که بیمار دارای مشکلات کلیوی باشد، باید حتما این موضوع را به پزشک یا تکنولوژیست اطلاع دهد زیرا گادولینیوم در بیماران حاد کلیوی منع منصرف دارد.

تاکنون مطالعات کمی در مورد اثرات ام ار آی در زمان بارداری انجام شده است. با اینکه تا به امروز هیچ‌گونه مضراتی از ام آر آی بر بارداری شناخته نشده است، توصیه می‌شود که ام ار آی در سه ماهه اول بارداری انجام نگیرد. همچنین استفاده از مواد حاجب در بارداری منع منصرف دارد.

پس از اینکه بیمار روی تخت تصویربرداری دراز کشید، اپراتور کویل (coil)‌ مخصوص ام ار آی مغز را دور تا دور سر و گردن بیمار قرار می‌دهد و تصویربرداری آغاز می‌شود.

 محدودیت های ام آر آی مغز چیست؟

•  نتایج ام آر آی بلافاصله آماده نمی‌شود و برای بیمارانی که دچار آسیب‌دیدگی حاد شده‌اند، توصیه نمی‌شود.
•  به دلیل سر و صدای زیاد کویل ام ار آی، ممکن است بیمار پس از تصویربرداری دچار سردرد یا سرگیجه شود.
•  ام ار آی یک روش تصویربرداری گران‌قیمت است و زمان انجام آن به نسبت سایر روش‌های تصویربرداری بالاتر است.
•  تمایز و تفاوت بین بافت‌های سرطانی با ورم یا اِدِم (تجمع مایعات اضافی در بافت‌های زیر پوستی) در ام آر آی مشخص نیست.
•  ام ار آی برای تصویربرداری زنان باردار با محدودیت روبرو است و استفاده از مواد حاجب برای تصویربرداری در زنان باردار ممنوع است.
•  کیفیت تصاویر ام آر آی با حرکت بیمار کاهش می‌یابد. بهتر است بیمار در حین تصویربرداری نفس خود را حبس کند و از حرکت کردن خودداری کند.
•  افرادی که در بدن خود ایمپلنت‌های فلزی دارند برای انجام ام آر آی با محدودیت مواجه هستند. تصاویر ام ار ای این افراد ممکن است شفافیت لازم را نداشته باشد.

برگرفته از سایت :  www.vitrinmed.com