ضوابط و مقررات نسخ پاراکلینیک

ماموگرافی نوعی تصویربرداری تخصصی از بافت پستان است. در ماموگرافی از اشعه ایکس با دز پایین برای بررسی بافت سینه استفاده می‌شود. اشعه ایکس قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش برای تصویربرداری‌های غیرتهاجمی پزشکی است.

آزمون ماموگرافی به تشخیص زودهنگام بیماری‌های پستان در زنان، کمک شایانی می‌کند. اغلب زنانی که آزمون ماموگرافی را انجام می‌دهند و علائم مشکوکی از بیماری‌های پستان دارند، درمان‌پذیر هستند.

ماموگرافی چیست و در غربالگری و تشخیص بیماری های پستان چه کاربردهایی دارد؟

ماموگرافی برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بسیاری از موارد، ماموگرافی برای غربالگری سرطان سینه در زنانی که هیچ علامتی از بیماری ندارند؛ به کار گرفته می‌شود. در سایر موارد، ماموگرافی برای تشخیص بیماری‌های پستان در زنان مبتلا به علائمی از قبیل توده، درد، پوسته ریزی و یا ناهنجاری‌های نوک پستان به کار می‌رود.

ماموگرافی از چه سنی انجام می شود و چه نقشی در شناسایی سرطان سینه دارد؟

ماموگرافی به منظور ارزیابی یافته‌های بالینی غیرطبیعی بیمار (توده‌های متراکم در پستان یا ناهنجاری‌های نوک سینه) انجام می‌گیرد. این یافته‌های غیرطبیعی ممکن است توسط خود بیمار یا پزشک او شناخته شده باشند. ممکن است ماموگرافی تشخیصی پس از انجام ماموگرافی غربالگری غیرعادی، به منظور ارزیابی موارد نگران کننده تکرار شود.

ماموگرافی غربالگری خطر مرگ ناشی از ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهد. این تست برای شناسایی تمامی سرطان‌های سینه از قبیل سرطان‌های مهاجم مجاری و کانال‌های پستان کاربرد دارد. ماموگرافی می‌تواند تغییرات پستان را سال‌ها قبل از اینکه پزشکان علائم آن را بیابند، تشخیص دهد. زمانی که سرطان‌ها کوچک و محدود هستند زنان شانس بیشتری برای درمان دارند.

دستورالعمل‌های فعلی کالج رادیولوژی آمریکا (ACR) و شبکه بین‌المللی سرطان (NCCN) توصیه می‌کنند که زنان پس از 40 سالگی، به صورت سالیانه ماموگرافی را انجام دهند.

طبقه بندی انواع مختلف ماموگرافی در تصویربرداری پزشکی.

ماموگرافی دیجیتال

ماموگرافی دیجیتال یا ماموگرافی دیجیتال کامل (FFDM)، یک سیستم تصویربرداری است که در آن فیلم‌های رادیوگرافی با استفاده از مبدل‌های اشعه ایکس به تصاویر ماموگرافی پستان تبدیل می‌شوند. سیستم ماموگرافی دیجیتال به سیستم‎ دوربین‌های دیجیتال که تصاویری با کیفیت در دز پایین ایجاد می‌کنند، شباهت زیادی دارد. تصاویر ماموگرافی پستان توسط رادیولوژیست بررسی می‌شود و به منظور ذخیره‌سازی طولانی مدت به کامپیوتر منتقل می‌شود.

توموسنتزیس پستان

توموسنتزیس پستان در واقع ماموگرافی سه بعدی است و توموسنتزیس دیجیتال پستان (DBT) نیز نامیده می‌شود. در این روش، از زوایای مختلف پستان تصویربرداری می‌شود و در نهایت تصویری سه بعدی از بافت سینه ایجاد می‌شود. به این ترتیب تصویربرداری سه بعدی سینه، همانند تصاویر توموگرافی کامپیوتری (CT scan) از ترکیب تصاویر برش‌های نازک بافت و ادغام آن‌ها با هم، ایجاد می‌شود.

دز تابشی در برخی از سیستم‌های توموسنتزی سینه؛ کمی بالاتر از دز استفاده شده در ماموگرافی استاندارد است. با این حال دز توموسنتزیس پستان، مورد تائید FDA است.

ماموگرافی سه بعدی در غربالگری و تشخیص سرطان سینه چه کاربردی دارد؟

مطالعات نشان دادند که غربالگری با توموسنتزیس پستان، منجر به بهبود نرخ تشخیص سرطان سینه است. در ماموگرافی سه بعدی، تومورهای سرطانی کوچک به خوبی دیده می‌شوند. توموسنتزیس پستان در تشخیص موارد زیر کاربرد دارد:

• افزایش احتمال تشخیص تومورهای چندگانه پستان
• *  کاهش بیوپسی‌های غیرضروری یا تست‌های اضافی
• *  ایجاد تصاویر واضح‌تر از ناهنجاری‌های بافت‌های متراکم پستان
• *  دقت بیشتر در تعیین اندازه، شکل و موقعیت ناهنجاری‌های پستان 

برای انجام ماموگرافی به چه آمادگی هایی نیاز است؟

انجمن سرطان آمریکا (ACS) و سایر سازمان‌های تخصصی توصیه می‌کنند که قبل از انجام ماموگرافی، بیمار در مورد هرگونه یافته غیرطبیعی در بافت پستان یا مشکلات جدید خود در ناحیه سینه با پزشک صحبت کند. علاوه بر آن پزشک خود را در مورد سابقه جراحی‌های قبلی، مصرف داروهای هورمونی و پیشینه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه مطلع سازد.

در صورتی که بیمار سینه‌های حساسی داشته باشد، باید یک هفته قبل از دوره قاعدگی از انجام ماموگرافی خودداری کند. بهترین زمان برای انجام ماموگرافی یک هفته پس از شروع دوره قاعدگی است. در صورتی که بیمار احتمال بارداری داشته باشد، باید حتما پزشک یا تکنولوژیست ماموگرافی را از این موضوع مطلع کند.

بیمار باید برای انجام ماموگرافی به نکات زیر دقت کند

*  بیمار باید تکنولوژیست را از تمام علائم و مشکلاتی که در سینه خود احساس می‌کند، آگاه سازد.

*  تصاویر ماموگرافی قبلی بیمار باید در روز آزمون همراه وی باشد و آن‌ها را در اختیار رادیولوژیست قرار دهد. وجود آن‌ها برای مقایسه با آزمون فعلی مورد نیاز است.

*  بیمار باید در روز آزمون از مصرف خوشبوکننده‌های بدن و پودر و لوسیون زیر بغل خودداری کند. این مواد همانند لکه‌های کلسیم قابلیت ظهور در تصاویر ماموگرافی را دارند.

دستگاه ماموگرافی چیست و چگونه از بافت پستان تصویربرداری می کند؟

یونیت ماموگرافی یک جعبه مستطیلی شکل است که در آن تیوب اشعه ایکس قرار دارد. این دستگاه به طور انحصاری برای آزمون‌های اشعه ایکس پستان به کار می‌رود. در این دستگاه قسمتی تعبیه شده است که پستان را نگه می‌دارد و آن را تحت فشار قرار می‎‌دهد. در نتیجه تصویربرداری در زوایای مختلفی از بافت سینه انجام می‌شود. به طور میانگین، ماموگرافی حدود 30 دقیقه طول می‌کشد.

ماموگرافی به صورت سرپایی انجام می‌شود. قبل از شروع تصویربرداری، تکنولوژیست پستان‌های بیمار را در یونیت ماموگرافی قرار می‌دهد. پستان‌ها بر روی یک پلت‌فرم مخصوص قرار می‌گیرند و توسط یک پدال پلاستیکی شفاف، فشرده می‌شوند سپس تکنسین به آرامی این فشار را افزایش می‌دهد. فشرده‌سازی بافت پستان مزایایی دارد که به شرح زیر است:

* نازک شدن بافت پستان به منظور تصویربرداری واضح‌تر

* کاهش پراکندگی اشعه ایکس به منظور افزایش وضوح تصویر

* استفاده از دز پایین‌تر اشعه ایکس در حجم نازک‌تری از بافت

* عدم حرکت و فیکس بافت به منظور جلوگیری از تار شدن تصویر

* گسترش بافت به منظور مشاهده ناهنجاری‌های کوچک مخفی در بین لایه‌های بافت 

در طول تصویربرداری ممکن است از بیمار خواسته شود تا پوزیشن خود را عوض کند. رایج‌ترین تصاویر ماموگرافی از زاویه بالا به پایین و جانبی هستند. این پروسه برای پستان دوم نیز تکرار می‌شود. فشرده‌سازی پستان برای تصویربرداری توموسنتزیس به منظور کاهش حرکات و بهبود کیفیت تصاویر ضروری است. در طول غربالگری توموسنتزیس پستان، تصاویر دو بعدی از ادغام تصاویر سه بعدی ایجاد می‌شوند.

بیمار باید در طول ماموگرافی بی‌حرکت بماند. حتی ممکن است از بیمار خواسته شود تا برای چند ثانیه، نفس خود را حبس کند. این کار موجب وضوح تصویر و جلوگیری از تاری آن می‌شود.

مزایا، معایب و محدودیت های ماموگرافی چیست؟

در حال حاضر ماموگرافی بهترین ابزار غربالگری برای سرطان پستان است. با این حال، ماموگرافی نمی‌تواند تمام سرطان‌های پستان را تشخیص دهد. در بسیاری از آزمون‌ها، با اینکه فرد دچار سرطان سینه است، پاسخ منفی کاذب ایجاد می‌شود.

گاهی اوقات تصاویر ماموگرافی غیرطبیعی به نظر می‌رسند، اما بیمار دچار سرطان پستان نشده است. در این حالت نتیجه ماموگرافی، مثبت کاذب بوده است. در زنانی که ماموگرافی را در سنین 40 تا 49 سالگی انجام می‌دهند، 30 درصد شانس ایجاد جواب مثبت کاذب وجود دارد.

در واقع تصاویر غربالگری ماموگرافی برای تشخیص قطعی وجود یک بیماری خوش‌خیم یا بدخیم کافی نیست. از طرفی تفسیر تصاویر ماموگرافی بسیار مشکل است زیرا بافت طبیعی پستان در هر بیمار متفاوت و منحصر به فرد است.

در صورت وجود یافته‌های غیرطبیعی در ماموگرافی، معمولا بیوپسی از بافت پستان انجام می‌گیرد. اکثر نمونه‌های بیوپسی تایید می‌کنند که هیچ سرطانی وجود ندارد. در صورت وجود ناهنجاری‌های غیرطبیعی، رادیولوژیست آزمون‌های تشخیصی بیشتری درخواست می‌کند. 5 الی 15 درصد از ماموگرام‌های غربالگری، به تست‌های بیشتری نظیر سونوگرافی برای تشخیص نهایی نیاز دارند.

افزایش تراکم پستان نیز پدیده‌ای است که تشخیص سرطان در ماموگرافی را سخت می‌کند و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. همچنین ایمپلنت‌های پستان نیز می‌‏توانند دقت و صحت ماموگرام‌ها را مخدوش کنند. ایمپلنت‌های سیلیکونی و سالینی پستان شفاف نیستند و می‌توانند میدان دید بافت‌های اطراف را از بین ببرند. اهمیت این موضوع به خصوص در ایمپلنت‏‌هایی که در قسمت جلویی (قدامی) پستان کار گذاشته می‌شوند بیشتر از ایمپلنت‌هایی است که زیر عضله قرار می‏‌گیرند.

با توجه به اینکه در ماموگرافی از تابش اشعه ایکس برای تصویربرداری استفاده می‌شود، همیشه شانس بسیار پایینی برای ابتلا به سرطان در اثر تابش پرتوها وجود دارد اما این احتمال در برابر شانس تشخیص زودهنگام سرطان سینه توجیه‌پذیر است.

برگرفته از سایت :  www.vitrinmed.com