رادیوگرافی یا عکس برداری چیست و چه تفاوتی با رادیولوژی دیجیتال دارد؟
رادیوگرافی یا عکس برداری چیست و چه تفاوتی با رادیولوژی دارد؟
در پزشکی به علم استفاده از تصاویر تهیه شده با روش‌های مختلف تصویربرداری، رادیولوژی می‌گویند. پزشک متخصص در زمینه رادیولوژی را رادیولوژیست می‌نامند. تهیه تصویر در رادیولوژی ممکن است با استفاده از اشعه ایکس، امواج مغناطیسی یا امواج فراصوت انجام شود.
یکی از روش‌های تصویربرداری در پزشکی، رادیوگرافی یا پرتونگاری (عکس‌برداری ) است. با استفاده از رادیوگرافی می‌توان تصاویری از اندام‌های داخل بدن ایجاد کرد و برخی بیماری‌ها را تشخیص داد. تصویربرداری با رادیوگرافی با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود. در این روش ابتدا پرتو ایکس به قسمت مورد نظر از بدن تابانده می‌شود. سپس اشعه ایکس از پوست و عضلات بدن عبور می‌کند و به صفحه حساس رادیوگرافی به نام کلیشه یا کاست برخورد می‌کند
اشعه ایکس از قسمت‌هایی از بدن که با هوا یا گاز پر شده‌اند به راحتی عبور می‌کند. به همین دلیل این قسمت‌ها در عکس رادیوگرافی کاملا تیره (سیاه) دیده می‌شوند. قسمت‌هایی از بدن که با عضلات پوشانده شده باشند با جذب مقداری از اشعه ایکس به رنگ خاکستری نمایش داده می‌شوند.
اشعه ایکس قادر به عبور از استخوان‌ها نیست و در نتیجه استخوان‌ها به صورت روشن دیده می‌شوند. تصویر استخوان‌هایی که تراکم بالاتری دارند، سفیدتر از استخوان‌هایی است که از تراکم پایین برخوردارند. به طور کلی در رادیوگرافی، بافت نرم به رنگ تیره و بافت سخت به رنگ روشن دیده می‌شود.
رادیوگرافی ساده با رادیوگرافی دیجیتال چه تفاوت هایی دارد؟
تفاوت رادیوگرافی ساده با نوع دیجیتال آن، در فیلم رادیوگرافی است. این تفاوت شبیه به تفاوت دوربین‌های قدیمی با دوربین‌های دیجیتال است. تصاویر رادیوگرافی ساده به صورت سیاه و سفید بر روی یک ورقه پلاستیکی شفاف چاپ می‌شوند که به آن عکس رادیولوژی یا فیلم رادیولوژی می‌گویند. برای بررسی این تصاویر، پزشکان آن‌ها را بر روی نگاتوسکوپ قرار می‌دهند. نگاتوسکوپ یک مانیتور با قابلیت ایجاد نور برای بررسی عکس‌های رادیولوژی است.
امروزه با استفاده از سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال، تصاویر رادیولوژی بر روی صفحه کامپیوتر نمایش داده می‌شوند. در تصویربرداری دیجیتال از یک صفحه الکترونیکی حساس به اشعه ایکس استفاده می‌شود. در این صفحه الکترونیکی میلیون‌ها گیرنده نیمه‌هادی وجود دارد که با دریافت اشعه ایکس، بار الکتریکی ایجاد می‌کنند. میزان بار الکتریکی در هر نقطه از این صفحه متفاوت است. در نهایت داده‌های ناشی از بارهای الکتریکی به کامپیوتر منتقل می‌شوند و موجب ایجاد تصویر می‌شوند.
در رادیوگرافی دیجیتال علاوه بر اینکه تصاویر قابلیت چاپ دارند، می‌توان آن‌ها را با استفاده از سیستم‌های آرشیو و انتقال تصاویر (PACS) ذخیره کرد و برای پزشک مورد نظر ارسال کرد. تکنولوژی جدید دیگری نیز وجود دارد که قابلیت انتقال تصاویر بر بستر اینترنت را فراهم می‌کند
برای انجام رادیوگرافی باید به نکات زیر دقت کرد:
* قبل از انجام آزمون رادیوگرافی، بیمار باید تمام اشیا فلزی همراه خود را تعویض کند.
* رادیوگرافی با اشعه ایکس برای زنان باردار ممنوع است اما گاهی اوقات با نظر پزشک انجام می‌گیرد.
* در صورتی که در بیمار احتمال بارداری وجود داشته باشد، باید حتما کارشناس رادیولوژی را مطلع کند.
رادیوگرافی دیجیتال چه مزایایی نسبت به رادیولوژی ساده دارد؟
* کیفیت بهتر تصاویر
* سرعت بالای ایجاد تصاویر
* کاهش هزینه‌های رادیوگرافی با حذف فیلم رادیولوژی
* امکان ذخیره و آرشیو تمامی تصاویر رادیولوژی بیمار در یک بستر مشترک
* دسترسی آسان و بسیار سریع رادیولوژیست‌ها و سایر پزشکان به تصاویر بیمار
* قابلیت ارسال تصاویر در شبکه‌های بیمارستانی، سیستم‌های PACS و شبکه‌های اینترنتی
* قابلیت ذخیره و انتقال تصاویر و امکان کپی کردن آن‌ها به هر تعداد و بدون صرف هزینه اضافی
* امکان ویرایش تصاویر مانند بزرگنمایی، تغییر کنتراست، تیره و روشن کردن و علامت‌گذاری روی تصویر
رادیوگرافی رنگی یا رادیوگرافی اختصاصی چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟
گاهی اوقات برای انجام رادیوگرافی از مواد حاجب استفاده می‌شود که به آن رادیوگرافی رنگی یا رادیوگرافی اختصاصی می‌گویند. استفاده از مواد حاجب به تشخیص بهتر و دقیق‌تر ضایعات بدن کمک می‌کند. برای انجام رادیوگرافی ممکن است از مواد حاجب به صورت خوراکی، تزریق وریدی یا تنقیه استفاده شود. برای رادیوگرافی رنگی از دستگاه گوارش فوقانی معمولا از باریم استفاده می‌شود. به منظور بررسی مری، معده، دوازدهه و روده باریک پودر باریم را در آب حل می‌کنند و از بیمار درخواست می‌شود قبل از انجام آزمون آن را میل کند. با این روش ناهنجاری‌های دستگاه گوارش اعم از هرگونه تنگی و انسداد، زخم و یا تومور به خوبی مشخص می‌شود.
برای رادیوگرافی رنگی از دستگاه گوارش تحتانی نظیر روده بزرگ و رکتوم، ماده حاجب باریم از طریق مقعد به صورت تنقیه وارد روده بیمار می‌شود. از رادیوگرافی رنگی در بررسی کارکرد کلیه‌ها نیز استفاده می‌شود. به منظور بررسی کارکرد کلیه‌ها و ارزیابی تنگی یا انسداد در مسیر حالب، مواد حاجب به صورت وریدی به بیمار تزریق می‌شوند. حالب لوله‌ای است که وظیفه انتقال ترشحات کلیه به مثانه را بر عهده دارد. مواد حاجب از طریق خون به کلیه‌ها می‌رسند و سپس در کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه تجمع پیدا می‌کنند.
یکی از کاربردهای رادیوگرافی رنگی تشخیص برگشت ادرار از مثانه به حالب است. برای انجام این آزمون، مواد حاجب از طریق یک سوند وارد مثانه می‌شوند و عکس‌برداری انجام می‌گیرد. در صورتی که در تصاویر رادیوگرافی ماده حاجب در داخل حالب یا کلیه دیده شود، پزشک برگشت ادرار را تشخیص می‌دهد.
حرکت کردن در طول رادیوگرافی رنگی موجب تار شدن تصویر می‌شود. به همین دلیل بهتر است بیمار در طول رادیوگرافی بی‌حرکت باشد و ترجیحا برای چند ثانیه نفس خود را حبس کند.
برگرفته از سایت : www.vitrinmed.com
