ضوابط و مقررات نسخ پاراکلینیک

براکی تراپی یا پرتودرمانی داخلی تکنیکی برای درمان سرطان است. در پرتودرمانی رایج، اشعه رادیواکتیو از خارج بدن بیمار تابانده می‌شود اما در براکی تراپی منبع اشعه رادیواکتیو در داخل بافت تومور یا نزدیک به آن قرار می‌گیرد. در براکی تراپی درمان فقط محدود به تومور است و به بافت‌های سالم، آسیبی وارد نمی‌شود.

براکی تراپی در سرطان‌های سر و گردن، پستان، دهانه رحم (سرویکس)، پروستات، کیسه صفرا، مری، چشم، ریه و... قابل استفاده است. پرتودرمانی داخلی ممکن است به صورت سرپایی یا بستری انجام گیرد. این روش معمولا همراه با سایر روش‌های درمانی مانند رادیوتراپی ، شیمی درمانی و جراحی به کار می‌رود.

براکی تراپی چیست و چگونه انجام می شود؟

در براکی تراپی معمولا یک یا چند منبع رادیواکتیو جامد به صورت دانه (seed)، نوار یا کپسول در داخل بافت تومور یا نزدیک به آن کاشته می‌شوند. با این تکنیک، دز بالایی از پرتو رادیواکتیو در زمان کوتاهی به بافت سرطانی می‌رسد. این امر موجب آسیب کمتر به بافت سالم بیمار می‌شود.

گاهی اوقات در پرتودرمانی داخلی، از منبع رادیواکتیو مایع استفاده می‌شود. این نوع براکی تراپی ممکن است با نوشیدن مایع، بلع قرص یا تزریق وریدی همراه باشد. از این روش برای درمان سرطان‌های تیروئید و لنفوم غیر هوچکین استفاده می‌شود. براکی تراپی به ندرت در کودکان استفاده می‌شود اما در درمان سرطان‌های نادر کودکان مانند Rhabdomyosarcoma گزینه مناسبی است.

قبل از شروع فرایند براکی تراپی به بیمار داروی خواب‌آور داده می‌شود. اگر بیمار هوشیار باشد از وی خواسته می‌شود تا در حین عملیات از حرکت کردن خودداری کند. برای انجام براکی تراپی معمولا از یک لوله باریک و منعطف فلزی یا آهنی به نام اپلیکاتور یا کاتتر استفاده می‌شود. برای انجام براکی تراپی، پزشک کاتتر یا اپلیکاتوری را که حاوی مواد رادیواکتیو است، وارد بدن بیمار می‌کند. به منظور کاشت منابع رادیواکتیو از روش‌های مختلف تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی استفاده می‌شود.

منبع پرتو می‌تواند به مدت چند دقیقه تا چند روز و حتی تا آخر عمر در بدن بیمار باقی بماند. مدت زمانی که ماده رادیواکتیو داخل بدن باقی می‌ماند، به نوع براکی تراپی، نوع سرطان و درجه پیشروی آن، محل قرارگیری تومور، وضعیت کلی سلامت بیمار و درمان‌های قبلی وی وابسته است.

انواع روش های براکی تراپی در درمان سرطان

براکی تراپی ممکن است به صورت موقت و یا دائمی مورد استفاده قرار گیرد.

براکی تراپی دائمی یا کاشت بذر

در براکی تراپی دائمی یا کاشت بذر (seed)، از مواد رادیواکتیو با طول عمر پایین استفاده می‌شود. تابش رادیواکتیو این مواد، روز به روز کاهش می‌یابد و در نهایت پس از چند هفته یا چند ماه به حد ناچیزی می‌رسد. در نهایت، دانه‌ها بدون هیچ‌گونه عارضه‌ای در بدن بیمار باقی می‌مانند.

پس از اینکه منبع پرتو در بدن کاشته شد، کاتتر برداشته می‌شود. در این روش، رادیوایزوتوپ‌هایی از جمله ید، پالادیوم، سزیم و ایریدیوم به صورت دائمی در داخل تومور یا بافت‌های نزدیک آن، کار گذاشته می‌شوند.

اوایل درمان براکی تراپی با کاشت دائم، ممکن است نیاز باشد بیمار، رابطه خود را با اطرافیانش محدود کند. این محدودیت به خصوص در مورد زنان باردار و کودکان از اهمیت بیشتری می‌یابد. برخلاف پرتودرمانی با مواد رادیواکتیو که تا مدتی مایعات بدن (ادرار، عرق و بزاق) پرتوزا هستند، پس از براکی تراپی مایعات بدن پرتوزا نیستند.

 (LDR) براکی تراپی موقت با میزان دز پایین

در براکی تراپی با دوز پایین (LDR)، از مقادیر پایین‌تر مواد رادیواکتیو برای مدت زمان طولانی‌تری استفاده می‌شود. در این روش بیمار به مدت 1 الی 7 روز تحت پرتوگیری از مواد رادیواکتیو قرار می‌گیرد. در این مدت بیمار در بیمارستان بستری می‌شود و حتی ممکن است در اتاق مخصوصی قرار گیرد. در صورتی که از ایمپلنت‌های بزرگی در بدن بیمار استفاده شود، ممکن است نیاز باشد تا بیمار برای چند روز بدون حرکت روی تخت دراز بکشد.

(HDR) براکی تراپی موقت با میزان دز بالا

هر جلسه درمان با براکی تراپی دوز بالا (HDR)، تنها چند دقیقه (10 الی 20 دقیقه) طول می‌کشد. این روش ممکن است چند روز تا چند هفته تکرار شود. برنامه درمانی با این روش به نوع سرطان بیمار بستگی دارد. این درمان ممکن است در طول 2 الی 5 روز به صورت 2 بار در روز و در طول 2 الی 5 هفته، به صورت یک‌بار در هفته انجام گیرد.

با توجه به طول مدت درمان، ممکن است تا پایان دوره، اپلیکاتور داخل بدن باقی بماند و یا هر جلسه از بدن بیمار خارج شود. در این روش ممکن است بیمار به صورت روزانه به بیمارستان مراجعه کند و یا طبق نظر پزشک در بیمارستان بستری شود.
در طول دوره درمان با رادیوتراپی بیمار باید به تنهایی در یک اتاق مخصوص بیمارستان بماند تا از پرتوگیری سایر افراد جلوگیری شود. ملاقات‌کنندگان نیز باید مواردی را رعایت کنند که به شرح زیر است:

  * ملاقات ‌ها باید کوتاه و حداکثر نیم ساعت باشند.

* ملاقات افراد زیر 18 سال و زنان باردار با بیمار ممنوع است.

*  جهت ملاقات با بیمار حتما باید با کارکنان بیمارستان هماهنگ شود.

* اوایل درمان که منبع پرتو در بدن قرار گرفته است، اجازه ملاقات وجود ندارد.

* بهتر است همراهان نزدیک در و راهرو بایستند و از ورود به اتاق بیمار، خودداری کنند.

آمادگی های لازم قبل از انجام براکی تراپی

پزشک برای شروع فرایند درمان با روش براکی تراپی، بیمار را معاینه می‌کند و شرایط جسمی وی را می‌سنجد. معمولا براکی تراپی یک درمان تقویتی محسوب می‌شود و در حقیقت تکمیل کننده درمان است؛ با این حال در مواردی نیز به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. قبل از شروع فرایند براکی تراپی، بیمار به آمادگی‌هایی نیاز دارد که لیست آن‌ها به شرح زیر است:

 * آمادگی روده
 * آزمایشات خونی
 * رادیوگرافی قفسه سینه
 *  نوار قلب (الکتروکاردیوگرام )
 * ا نجام تصویربرداری‌های مختلف از جمله سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی

آیا براکی تراپی دردناک است؟

بیماران سرطانی در حین درمان، احساسات مختلفی مانند نگرانی، افسردگی، ترس، خشم، یاس و سرخوردگی، درماندگی و تنهایی را تجربه می‌کنند. کاملا طبیعی است که زندگی با سرطان استرس زیادی به بیمار وارد می‌کند. در کنار این احساسات، خستگی نیز روند درمان را سخت‌تر می‌کند.

برای انجام براکی تراپی، داروهای خواب‌آور و بی‌حسی تجویز می‌شوند. در نتیجه بیمار در زمان قرارگیری اپلیکاتور، احساس درد زیادی نخواهد داشت. در صورتی که کاتتر براکی تراپی برای مدت زمان طولانی در محل درمان نگه ‌داشته شود، ممکن است فرد در آن ناحیه احساس ناراحتی کند. در این موارد، پزشک داروهای مسکن تجویز می‌کند.

عوارض جانبی براکی تراپی چیست؟

بیمار ممکن است در چند روز اول درمان در اثر ورود اپلیکاتور، عوارض جانبی را تجربه کند. این عوارض شامل خونریزی خفیف یا سوزش و خارش پوستی است. این عوارض طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند اما اگر خونریزی شدید بود ، باید حتما با پزشک معالج تماس گرفته شود.

برخی عوارض جانبی بعد از یک یا دو هفته از کاشت ایمپلنت رادیواکتیو در بیمار ظاهر می‌شوند؛ مثلا در درمان سرطان پروستات با براکی تراپی ،  ممکن است بیمار عوارضی مانند تکرر ادرار، احساس نیاز به دفع ادرار سریع یا ناراحت‌کننده را تجربه کند. این عوارض معمولا با گذشت زمان و کاهش قدرت اکتیویته ایمپلنت‌ها، کمتر می‌شوند.

برگرفته از سایت :  www.vitrinmed.com